در سال 1402 اتفاقات زیادی رخ داد که آمار و ارقام مختص صادرات و واردات را به طور کلی تغییر داد. کالاهای صادراتی ایران در سال 1402 مشمول مواردی است که در ادامه به آن پرداخته ایم. لازم به ذکر است که صادرات برخی اقلام و مواد خام، به دلایل مختلفی ممنوع گردیده است. برای شروع صادرات توسط یک فرد و یا یک شرکت، ابتدا باید مجوزهای لازم جهت خروج کالا از مرزها را کسب نمود، در غیر این صورت شامل مصادیق قاچاق کالا می شوید.
در سال ها و دولت های اخیر همواره میزان صادرات و واردات کشور دستخوش تغییرات زیادی شده است. برای مثالی در برخی سال ها به دلیل افزایش تحریم ها و عدم تمایل سایر کشورها برای معاملات جهانی و همچنین دیپلماسی ضعیف خارجی، میزان صادرات کشور به مقدار زیادی کاهش یافته است. همچنين در برخی دولت ها، دیپلماسی خارجی توانسته راه را برای فروش هر چه بیشتر کالای ایرانی در جهان هموارتر سازد.
لیست کالاهای صادراتی ایران در سال 1402
ایران در سال 1402 علاوه بر صادرات نفتی، حجم زیادی از اقلام غیر نفتی را نیز صادر نموده است. چین، عراق و امارات سه کشور نخست در لیست کشورهای خریدار کالای ایرانی هستند. البته ایران به سایر کشورهای دنیا نظیر ونزوئلا، ترکیه، تاجیکستان، ترکمنستان و... نیز کالاهایی را ارسال می کند.
رتبه نخست صادرات کشور متعلق به محصولات پتروشیمی و میعانات گازی است. اتانول از جمله مهم ترین محصولات پتروشیمی به حساب می‌آید. قیمت این محصولات در نیمه نخست سال با کاهش و افزایش همراه بود. اما این نوسانات قیمتی به رشد بیش از سه درصد درآمد حاصل از آن ختم گردید.
بازار صادرات ایران در سال 1402 بنا به شرایط و دلایل مختلف، از نتیجه خوبی برخوردار نبوده و مشکلات عدیده ای در آن وجود دارد. پروپان مایع دومین کالای صادراتی مهم ایران در سال گذشته است. تا پایان مهر ماه، حدود یک میلیارد و 900 میلیون دلار از صادرات این محصول با ارزش، کسب گردیده است.
بوتان مایع در جایگاه بعدی قرار داشته و معمولا در حجم هزار سانتی متر مکعب و بیشتر صادر می گردد. این محصول نیز درآمدی بالغ بر یک میلیارد و 300 میلیون دلار به همراه داشته است. قیر نفت، متانول، شمش آهن و فولاد غیر ممزوج به ترتیب در رتبه های بعدی قرار دارند.
صادرات نفتی ایران در سال 1402
نفت و گاز مهم ترین صادرات ایران در جهان به شمار می رود. وجود منابع نفتی سرشار در کشور سبب شده تا مسئولان، بخش عمده استخراج این ماده ارزشمند را به صادرات اختصاص دهند. در لیست کالاهای صادراتی ایران در سال 1402، نفت و متعلقات آن همواره جایگاه اصلی و نخست را به خود اختصاص می دهند.
اما بر اساس لایحه بودجه که در مجلس تصویب گردید، درآمد نفتی ایران در سال گذشته حدود 409 هزار میلیارد تومان برآورد گشته است. اما تمام درآمد حاصل از فروش نفت در سطح بین المللی، به دولت تعلق نمی گیرد و حدود42 درصد از این درآمد به صندوق توسعه ملی،14.5 درصد به شرکت ملی نفت اختصاص می یابد.
بنابر اعلام رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، میانگین قیمت یک بشکه نفت در بازارهای جهانی، معادل 60 تا 65 دلار است. میزان صادرات روزانه نفت کشور رقمی بین 650 هزار تا 700 هزار بشکه است.
بنابراین می توان گفت که ایران بر خلاف سال های گذشته، توانسته میزان صادرات نفت خود را افزایش دهد. از این رو درآمد نفتی حاصل از این صادرات نیز افزایش یافته است.
اما دالغا خاتین اوقلو، کارشناس انرژی اعلام نمود که بر اساس آمار شرکت های ردیابی نفتکش ها و اطلاعات رسانه های بین المللی معتبر نظیر بلومبرگ و رویترز، ایران در سال 1402 شمسی، روزانه بیش از 1.2 میلیون بشکه نفت و 220 هزار بشکه میعانات گازی را به سراسر دنیا صادر می کند.
این کارشناس معتقد است که حدود یک سوم از درآمد حاصل از صادرات نفت ایران در روند دور زدن تحریم ها از بین می رود.
لیست کالاهای ممنوعه صادراتی ایران در سال 1402
ایران یکی از کشورهای توانمند در تولید انواع محصولات مورد نیاز سایر کشورهای جهان است. افراد زیادی می توانند با تولید اختصاصی محصولات خود و ارائه آن در بازارهای جهانی، علاوه بر ایجاد شغل در کشور، سبب جذب سرمایه خارجی نیز شوند.
اما باید به این نکته توجه نمود که برخی از کالاها در لیست کالاهای ممنوعه صادراتی قرار دارند. این لیست به دو دسته کالاهای مشروط صادراتی و کالاهای ممنوعه صادراتی تقسیم می شوند.
- کالاهای مشروط صادراتی: کالاهایی در کشور وجود دارند که فرد برای صادرات آن باید از ادارات مربوطه، مجوز کسب نماید.
- کالاهای ممنوعه صادراتی: این کالاها نیز به دو دسته دائم و موقت تقسيم بندی می شوند. کالاهایی که به صورت دائمی، صادرات آنها ممنوع است شامل اشیاء عتیقه و تاریخی، میراث فرهنگی و برخی گونه های گیاهی و جانوری می شوند که به منظور پیشگیری از هدر رفت منابع ملی، صادرات آنها ممنوع گردیده اند. همچنين صادرات مواد مخدر، اسلحه، مشروبات الکلی و... که تولید آن در کشور ممنوع است، مشمول طرح ممنوعیت دائمی صادرات می شوند.
برخی از کالاها بنا به مصلحت کشور و اوضاع ایران در لیست کالاهای ممنوع موقت قرار می گیرند. برای مثال در سال 1402 کالاهایی نظیر گوشت اعم از منجمد و غیر منجمد، گندم، جو، دانه های روغنی، کاه و یونجه، ذرت، سیب، پیاز، غذای آبزیان و... مشمول طرح ممنوعیت موقت صادرات می شوند. هیچ فرد و یا شرکتی اجازه ارسال این اقلام را به خارج از کشور تا زمان اعلام رفع ممنوعیت ندارد.
صادرات و واردات ایران در سال 1402
آمار صادرات و واردات ایران در سال1402 حاکی از آن است که تراز تجاری ایران در سال 1402 منفی بوده است. به گفته معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران، آقای محمد رضوانی فر: صادرات ایران در نه ماهه نخست سال 1402 معادل 63 میلیارد و970 میلیون دلار بوده است. این رقم شامل صادرات نفت، برق، خدمات فنی و مهندسی و صادرات غیرنفتی است.
حدود 26 میلیارد و460 میلیون دلار از این رقم به صادرات نفت اختصاص دارد. سهم صادرات برق حدود 300 میلیون دلار و صادرات خدمات فنی و مهندسی حدود 780 میلیون دلار است. ارزش صادرات غیر نفتی ایران در سال 1402 معادل 36 میلیارد و 430 میلیون دلار تخمین زده شده است.
بنابر گفته این شخص در هشت ماهه نخست سال، میزان 32 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی انجام گرفت و بیش از 42 میلیارد دلار برای واردات هزینه گردید. بنابراین تراز این بخش به غیر درآمد نفتی، منفی ده میلیارد دلار است.
- بیشتر بخوانید: چالش های صادرات و واردات در ایران
کلام پایانی
ایران در سال های اخیر بنابر دیپلماسی قوی که در پیش گرفته است، توانسته تا میزان صادرات خود را هفت و نیم درصد افزایش دهد. افزایش صادرات غیرنفتی ایران به معنای موفقیت کشور در زمینه تجارت بین المللی است.
کالاهای صادراتی ایران در سال 1402 تنوع بیشتری نسبت به گذشته داشته اند. حضور شرکت های باسابقه‌ای نظیر گروه مبلمان اداری دکوران در عرصه تجارت خارجی کشور، توانسته سبب شکوفایی اقتصادی و اشتغال زایی زیادی گردد. این شرکت با تولید انواع مبلمان اداری و صادرات آن به کشورهای مختلف، برندسازی جهانی خود را آغاز نموده است.